Canon EF 100-400mm f/4.5-5.6 L IS USM

Canon, her ne kadar günümüzde inanılmaz zenginlikte bir lens kataloğuna sahip olmasıyla ünlü olsa da EF sisteminin ilk yıllarında yeterli çeşitliliğe sahip değildi. Hatta 100-400mm gibi bir tele zum lensin piyasaya sunulabilmesi için ilk EF serisi lensin üzerinden tam 11 yıl (1998) geçmesi gerekmişti. Yine de dijital sensörlü SLR gövdelerin piyasaya sunulmasından önce duyurusu yapılan bu lens, öylesine zamanının ötesinde özelliklere sahipti ki artık aynasız gövdeler çağına geçtiğimiz günümüzde bile rahatlıkla yeni lenslere alternatif olarak kullanılabiliyor ve neredeyse hiçbir şekilde geride kalmıyor.

 

Lensin 100mm'deki hali

Süper tele zum lens sınıfına ait olan EF 100-400mm daha çok spor karşılaşmaları, doğal yaşam vb. konularla ilgilenen fotoğrafçılara hitap etmekte. 

 

Lensin 400mm'deki hali, 2x Extender ve EF-RF adaptör de eklenince çok daha uzun bir hale geliyor.

Lensin Teknik Özellikleri:

 

Optik Yapısı: 14 grupta 17 element

Odak Aralığı: 100-400mm

Netleme Motoru: Halka Tipi USM (Ultrasonic Motor)

En Düşük Diyafram: f/32-40

Maksimum Büyütme Oranı: 0,2x (400mm'de)

En Yakın Odaklama Mesafesi: 1,8m

Diyafram Bıçak Sayısı: 8

Filtre Çapı: 77mm

Fiziksel Ölçüler: 92mm çap - 189mm uzunluk

Ağırlık: 1.380gr

Gövde yapısı ve Ergonomi:

 

Lensin dış gövdesi tamamen metal malzemeden imal edilmiş, hem bu metal malzeme hem de içinde barındırdığı 17 optik elementten dolayı standartların üzerinde bir ağırlığa sahip. Yine de f/2.8 diyaframlı bir 70-200mm'den az da olsa daha hafif. "Push-pull" tarzı bir zum mekanizması sayesinde hızla normal teleden süper teleye geçiş yapılabiliyor. Öte yandan bu sistemin lens (ve gövde) içine toz kaçmasına yol açtığını da belirtmek gerekir. Lens 100mm'de iken nispeten kısa boyutlarda ve kolay taşınabilir bir halde.

 

Canon'un birçok pompalı lensinde kullandığı zum kilidi

Lenste o dönemin büyük beyaz tele zumlarında da bulunan bir zum kilidi mekanizması bulunuyor. Elle netleme halkasının hemen altında bulunan beyaz halkayı çevirerek lensin seçili odak mesafesinde kilitli kalması sağlanabiliyor. Öte yandan bu kilidi fazla sıkmamakta fayda var zira kilit zamanla iç gövde üzerindeki boyaya zarar verebiliyor.

 

IS ve AF düğmeleri, böylesi bir lenste AF'yi 6,5m ile sonuz arasında tutmakta fayda var

Lensle birlikte gelen Canon Tripod Ring B (W) tripod halkası sayesinde lens ile gövdenin toplam ağırlığı, ağırlık merkezinde kalan lensin üzerinden tripoda aktarılabiliyor. Halkayı hiç çıkarmadan gövde yataydan dikey bir pozisyona kolaylıkla çevrilebiliyor.

 

Optik Tasarım:

Lenste 1 adet ultra düşük ışık dağılımlı (UD) ile 1 adet florit element kullanılmış. Bunun dışında kompleks bir optik tasarıma sahip:

Lensin resmi MTF tablolarına gelirsek; 

EF 100-400mm f/4.5-5.6 L IS USM MTF Tablosu

Lensin 100mm'de en açık diyaframda çözünürlüğü iyi, kontrastı olması gereken seviyelerin altında, f/8'e kısınca kontrast çok yüksek seviyelere çıkarken çözünürlük de oldukça iyi bir hale geliyor. 400mm'de ise f/5.6'da kontrast ve çözünürlük çok iyi seviyelerdeyken f/8'de çok daha yüksek bir seviyeye çıkmakta. Öte yandan 400mm'de bokeh kalitesinin düşük olduğu görülüyor.

EF 100-400mm f/4.5-5.6 L IS USM + 1.4x Extender III MTF Tablosu

Lens, EF 1.4x Extender III ile kullanıldığında 100mm'de kalite kaybı görünmemekte hatta kontrastın az da olsa arttığı bile söylenebilir. 400mm'de de benzer bir durum söz konusu.

EF 100-400mm f/4.5-5.6 L IS USM + 2x Extender III MTF Tablosu

Lens, EF 2x Extender III ile kullanıldığında 100mm'de en açık diyaframda kontrast kaybı görülmezken çözünürlükte az da olsa bir kayıp söz konusu, f/8'de ise fark edilebilir bir kayıp söz konusu değil. 400mm'de ise f/5.6'da çözünürlükteki kayıp miktarı daha fazla ancak yine de iyi seviyelerde, f/8'de ise herhangi bir kayıp görülmüyor.

Optik Performans:

 

Lensin 5D Mark II'de Reikan Focal ile yapılan test sonuçlarına gelirsek; genel itibariyle lensin odak mesafesi arttıkça daha iyi performans verdiği görülüyor. Sonuçlara göre lens yeterli bir keskinliği sunmakta, yine de en iyi sonuçlar için en az 1 stop kısmak şart.

Bu sonuçlara rağmen 100-400'ün farklı kopyalarının farklı performanslara sahip olduğu bilinen bir gerçek. Dolayısıyla mutlaka bu sonuçlardan daha kötü kopyaları vardır ama daha yüksek keskinliğe sahip kopyaları var mıdır bilemiyorum. 

 

Burada bir parantez açarak daha önce EF 35-350mm f/3.5-5.6 L USM'de de farkettiğim bir noktayı belirtmem gerekir. Yukarıda paylaşılan sentetik test sonuçları odak mesafesinin 20 katı mesafelerde yapılan çekimlere ait sonuçları gösterdiğinden yanıltıcı olabilir. Bu tür süper tele lensler oldukça uzak mesafelerdeki nesnelerin veya sahnelerin çekilebilmesi için tasarlandığından en iyi performansı sonsuza yakın netlediklerinde göstermekteler. Bu nedenle yukarıdaki test sonuçlarının farklı odak aralıklarının kendi arasındaki ilişkisini göstermesi açısından değerlendirilmesinde fayda vardır. Şahsi deneyimlerimden söyleyebilirim ki Canon EF 100-400mm f/4.5-5.6 L IS USM uzak nesnelerin çekiminde EF 2x Extender III ile birlikte kullanıldığında bile oldukça iyi sonuçlar vermekte.

 

Netleme ve IS Performansı:

Lens 1998 yılında piyasaya çıkmasına rağmen Canon'un bugün bile kullanmakta olduğu halka tipi bir USM AF motoruna sahip. USM sayesinde hızlı ve sessiz netleme yapılabiliyor ancak bugüne kadar kullandığım diğer halka tipi USM'lere oranla az da olsa daha yavaş olduğu hissediliyor. EOS RP gibi aynasız gövdelerde netleme hızı DSLR'ye oranla daha da yavaş. 2x extender ile netleme hızı oldukça düşüyor hatta bir Canon sistemde karşılaştığım en yavaş USM netleme olduğunu söyleyebilirim. 

 

USM olması sayesinde FTM (eş zamanlı elle netleme) özelliği de destekleniyor.

Lensin üzerinde netleme mesafesini seçme düğmesi bulunuyor, bu ayar sayesinde lens 1,8m'den sonsuza veya 6,5m'den sonsuza netleyecek şekilde ayarlanabiliyor. 

Canon EF 100-400mm f/4.5-5.6 L IS USM, Canon'un IS kullanılan ilk L serisi zum lensi olması nedeniyle IS'nin ilk versiyonlarından birine sahip ve sadece 2 stopluk bir fayda sağlıyor. Eski bir IS sistemi olsa da pan (Mod 2) ayarının olması önemli bir avantaj. Öte yandan IS sistemi, tripod bağlantısında otomatik olarak devreden çıkma özelliğine sahip değil.

Özet Olarak:

Analog film döneminde, 1998 yılında piyasaya sürülmüş bir lens olmasına karşın bugün bir süper tele zum lense ihtiyaç duyduğunuzda seçeneklerinizden biri olabilmesi lensin performansı hakkında yeterli bir fikir verecektir diye düşünüyorum. Elbette bu lensin yerine çıkan 2. versiyonu daha keskin, yine de onun çok gerisinde kalmıyor, tabii iyi bir kopyaya denk gelirseniz. 

+ İsabetli ve yeterince hızlı USM netleme
+ Bir tele lens için oldukça kullanışlı bir odak aralığına sahip olması
+ Son derece sağlam gövde yapısı

+ Fazlasıyla iyi imaj kalitesi

+ IS sistemine sahip olması

+ Zum kilidi oldukça pratik

+ Canon'un 1.4x ve 2x extender'ları ile uyumlu olması

- Çok hafif olmaması, uzun süreli kullanımlarda oldukça yorucu

- Farklı odak aralıklarında değişken diyafram değerleri sunması

- Diyafram olarak hızlı bir lens olmaması

- Lens ve gövde içine toz almaya müsait "push-pull" tarzı zum sistemi

- Hava koşullarına karşı dirençli bir tasarıma sahip olmayışı (gövde üzeri düğmeler hariç)

- Lens varyasyonu